Zanim w całej Polsce program ochrony powietrza i walki z niską emisją nie stanie się priorytetowym zadaniem tak rządu, jak i samorządów, zanim sami nie uświadomimy sobie, jak bardzo przyczyniamy się do trucia siebie i innych opalając domy kopciuchami, w dodatku pakując do nich wszystko, co popadnie, dotąd sytuacja się nie zmieni. Wystarczy kilka dni siarczystych mrozów, a w miastach woj. śląskiego nie ma czym oddychać. Normy zanieczyszczeń przekraczane są na skalę jeżącą włosy na głowie.

Wszyscy jednak w szczelnie zamkniętych domach nie zostaniemy, bo tak nie da się żyć i normalnie funkcjonować. Co więc można doraźnie zrobić, żeby chociaż częściowo ograniczyć wpływ unoszących się w powietrzu trucizn na nasz i naszych dzieci organizm?

Po pierwsze – kupcie sobie maseczki. Przy czym nie chodzi tutaj o te po 10 zł z filtrem P1, gdyż taka maska niespecjalnie wiele wam da, oprócz złudnego poczucia większego bezpieczeństwa. Już zdecydowanie lepsza, a równie tania jest maseczka z filtrem P2, gdyż ta da radę wyłapać większe drobinki pyłu zawieszonego oznakowanego jako P10. Wśród masek najtańszych najlepsza jest ta z oznaczeniem P3. Wszystkie te maski można kupić w sklepach z materiałamu budowlanymi i narzędziami.

Najniebezpieczniejszy jest jednak zawieszony pył o drobinkach najmniejszych, czyli P2,5, który z łatwością przedostaje się do oskrzeli i płuc. Temu pyłowi skutecznie mogą przeciwstawić się tylko drogie, niestety, maski przeciwsmogowe, kosztujące od 90 do około 300 zł. Dodatkowym kosztem są tu także zapasowe filtry, które muszą być systematycznie zmieniane.

Właśnie – filtry. Od ich jakości zależy skuteczność działania maski, tak więc decydując się na taki wydatek należy przede wszystkim to mieć na uwadze.

Najskuteczniejszym filtrem, pochłaniającym właściwie 100 proc. pyłu zawieszonego o różnej wielkości drobinek, jest Hepa-Type, który tworzą warstwy z węgla aktywnego. Na niektórych rodzajach masek możemy spotkać oznaczenia: P10 lub P2,5 – to wspomniane wcześniej rodzaje pyłu. Jeśli kupimy maseczkę z oznaczeniem P2,5 możemy mieć pewność, że poradzi sobie także z tym niebezpiecznym zapyleniem.

Filtr wymieniamy, gdy zmieni on barwę z jasnej na szarą. Trudno powiedzieć, na jak długo wystarczy taki filtr, gdyż zależy to od stopnia zanieczyszczenia powietrza i czasu przebywania na zewnątrz.

Maski przeciwsmogowe można kupić w sklepach internetowych oraz w stacjonarnych, których najwięcej jest w Krakowie.

Co więcej można zrobić? Lekarze i ekolodzy podają kilka sposobów pozwalających ograniczyć fatalne skutki oddychania zanieczyszczonym przez niską emisją lub smog (albo jedno i drugie) powietrzem.

Podajemy najważniejsze z tych zaleceń:

• nie wietrz domu lub mieszkania, nie otwieraj okien, zamknij kratki wentylacyjne;
• przebywaj na powietrzu tylko tyle czasu, ile jest niezbędnie potrzebne;
• zrezygnuj z jakichkolwiek sportów wymagających ruchu na wolnym powietrzu;
• jadąc samochodem włącz zamknięty obieg powietrza w pojeździe, a nie jego wymianę z zewnątrz;
• nie oddychaj przez usta, ale przez nos, który jest naturalnym filtrem;
• pij dużo płynów, gdyż zwilżone drogi oddechowe zatrzymują część zanieczyszczeń.

Najbardziej narażone na fatalne skutki zdrowotne w wyniku oddychania powietrzem z pyłem zawieszonym i innymi toksynami niskiej emisji, są najmłodsi. W przypadku dzieci zaleca się:

• jeśli musisz z dzieckiem wyjść, np. do przedszkola, żłobka czy sklepu, to nie wybieraj ulic o dużym natężeniu ruchu samochodowego. Lepiej wybierz trasę dłuższą, ale lepszą pod względem jakości powietrza, czyli taką, gdzie pojazdów jest jak najmniej;
• nie idź z dzieckiem blisko krawędzi jezdni, gdyż każdy metr dalej od niej oznacza mniej zanieczyszeń w powietrzu;
• zwacaj uwagę, jak dziecko oddycha, gdyż najmłodsi mają tendencję oddychania przez usta, a nie przez nos i tym samym więcej zanieczyszczeń dostaje się do oskrzeli i płuc;
• gdy tylko możesz, wyjeżdżaj z dzieckiem poza miasto, nawet krótka przerwa od wdychania zanieczyszczonego powietrza ma pozytywny wpływ na zdrowie;
• pozostałe zalecenia – jak dla osób dorosłych.

I dorośli i dzieci, którzy muszą żyć na obszarach szczególnie zanieczyszczonych przez pył zawieszony i związki chemiczne niesione przez niską emisję, muszą także zwracać uwagę na codzienny jadłospis. Powinien on zawierać duże ilości witaminy A, C i E oraz selen, które są zdolne do neutralizacji wolnych rodników, powstających w wyniku oddychania brudnym powietrzem.

Ewa Grochowska